Fomo

Smartfony, internet i … FOMO

Nasz czas jest cenny. A coraz więcej spędzamy go w internecie – pracujemy, kontaktujemy się z innymi, szukamy rozrywki i odpoczynku. Różne aktywności naszego życia przenosimy do sieci. Pomnażamy minuty i godziny spędzane online. Czy to FOMO?

Czym jest FOMO?

FOMO – Fear of Missing Out definiuje się obecnie jako problematyczne użytkowanie internetu, rodzaj uzależnienia od mediów społecznościowych, smartfonów i komunikatorów online.

To lęk przed odłączeniem, wypadnięciem z obiegu, obawa, że coś nas ominie, gdy odłożymy telefon i nie będziemy online. To lęk, że inni w danym momencie przeżywają bardzo satysfakcjonujące doświadczenia, bawią się bez nas. To lęk przed byciem pozbawionym informacji.  Ten strach łączy się z potrzebą i chęcią bycia w stałej łączności z innymi, z potrzebą przynależności. Problem dotyczy znacznej liczby internautów i może dotknąć każdego, niezależnie od wieku. Dlatego trzeba wiedzieć, czym jest FOMO i zapobiegać.

Warto reagować na niektóre zachowania, by ustrzec się przed problemem:

  • przymus noszenia telefonu cały czas,
  • ciągłe kontrolowanie i reagowanie na wiadomości i powiadomienia,
  • korzystanie z telefonu podczas codziennych czynności – zaraz po przebudzeniu, podczas posiłków, w trakcie spotkań ze znajomymi,
  • poczucie pustki i niepokoju, gdy telefon milczy,
  • długie godziny spędzane w mediach społecznościowych,
  • kłopoty z koncentracją, problemy ze snem,
  • wahania nastroju w zależności od różnych reakcji na materiały zamieszczane w sieci,
  • częste porównywanie się z ludźmi obserwowanymi w sieci,
  • posiadanie kont w różnych mediach społecznościowych.

W przypadku pozbawienia dostępu do świata online, osoby z wysokim FOMO odczuwają:

  • niepokój, dyskomfort,
  • stres,
  • strach,
  • samotność,
  • objawy somatyczne: bóle brzucha, nudności, zawroty głowy.

Poza tym:

  • zaniedbują obowiązki domowe i zawodowe,
  • osłabiają jakość relacji, lekceważąc rozmówców na rzecz poświęcania uwagi smartfonowi (phubbing),
  • poprzez ciągłe porównywanie się z innymi obniżają poczucie własnej wartości, doświadczają frustracji.

Jak zapobiegać FOMO?

Podstawą zdrowego funkcjonowania jest świadomość pozytywnych i negatywnych stron internetu i mediów społecznościowych. Zauważenie niepokojących zachowań powinno skłonić nas do podjęcia kroków, które będą zapobiegać problemowi. Co robić, jak zapobiegać?

  • ograniczyć czas korzystania z internetu na rzecz aktywności ruchowej,
  • rozwijać pasje i hobby (niezwiązane z mediami),
  • budować i podtrzymywać relacje międzyludzkie,
  • zadbać o siebie, o swoje zdrowie i wygląd fizyczny,
  • dawać pozytywny przykład dzieciom i nastolatkom,
  • spróbować JOMO.

Czym jest JOMO?

JOMO – Joy of Missing Out, czyli zadowolenie z ucieczki przed natłokiem informacji, eliminowanie bodźców poprzez ograniczanie aktywności w sieci i skupienie się na teraźniejszości. To styl życia z dala od zamętu i szybkiego tempa codziennego życia.


Dzieci, młodzież i FOMO

Badania każą działać

FOMO może dotyczyć każdego z nas. Narażone są dzieci i nastolatki. Badania NASK Nastolatki 3.0 z 2020 roku pokazały, że:

  • nastolatki spędzają w sieci w czasie wolnym średnio 5 godzin i 50 minut dziennie, w dni wolne ten czas ulega wydłużeniu do 6 godzin i 10 minut dziennie
  • co dziesiąty nastolatek (11,5%) w czasie wolnym jest aktywny w sieci ponad 8 godzin dziennie, a co piąty (21,3%) spędza tyle czasu przed monitorem w dni wolne od edukacji.
  • co szósty nastolatek (16,9%) intensywnie korzysta z internetu w godzinach nocnych
  • co trzeci nastolatek (33,6%) wykazuje się wysokim natężeniem wskaźników problematycznego użytkowania internetu (PUI), a trzech na stu – bardzo wysokim (3,2%).

Na podstawie:

Lange R. (red.), (2021), Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów, Warszawa: NASK – Państwowy Instytut Badawczy.

Podstawowe zasady postępowania

Gdy podejrzewamy, że dziecko używa internetu w problemowy sposób:

  1. Zbadajmy sytuację i obserwujmy dziecko (jego rytm dnia, sposoby spędzania czasu, relacje z rówieśnikami, hobby)
  2. Porozmawiajmy z dzieckiem koncentrując się na autorefleksji i pokazaniu różnic między rzeczywistością w mediach społecznościowych a doświadczeniami offline
  3. Ustalmy zasady korzystania z internetu obowiązujące wszystkich domowników (np. strefy bez telefonów, nieużywanie smartfonów podczas posiłków i dwie godziny przed snem, wyzwanie – weekend bez telefonów!)
  4. Wspólnie poszukajcie alternatywy (sport, hobby, ciekawe zajęcia offline)

Informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólnoinformacyjny i edukacyjny. Nie zastępują one profesjonalnej porady medycznej, diagnozy czy leczenia. Zaleca się konsultację z lekarzem lub innym wykwalifikowanym pracownikiem ochrony zdrowia w celu uzyskania porady dotyczącej konkretnych objawów, dolegliwości czy stanu zdrowia.